Lelystad, 4 juni 2010 - Het symposium 'Urkers: Oernederlanders of Museaal Object?' inspireerde dagvoorzitter Herman Pleij vandaag tot een oproep tot meer 'verantwoorde' publicaties over rassen- en schedelonderzoek en de impact op gemeenschappen als Urk.
Het symposium werd georganiseerd door de Stichting Erfgoed Urk en het Nieuw Land Erfgoedcentrum in Lelystad. Onder de sprekers bevonden zich Mr. N. van Lingen, voorzitter van de Ethische Codecommissie voor Musea, Drs. D. van der Maas, promovenda Vrije Universiteit Amsterdam, Prof.dr. B. Theunissen, wetenschapshistoricus aan de Universiteit Utrecht, en Prof. dr. P.J. Slootweg, patholoog aan het UMC te Nijmegen. Ing Tiemen Roos sprak namens het Comite Urker Schedels.
Volgens Van der Lingen is de teruggave van de Urker schedels onderdeel van een beweging die in Nederland op gang kwam na de tentoonstelling 'Bodies' in de Beurs van Berlage. Musea hebben behoefte aan richtlijnen voor het tentoonstellen van menselijke resten. Ook de 'excuus cultuur' waarin Westerse landen menselijke resten teruggeven, bijvoorbeeld aan Maori in Nieuw Zeeland, of aan de Ghanese overheid, speelt een rol.
Mourits onderkende dat er nog altijd verzet is om menselijke resten terug te geven, omdat museale medewerkers hun collecties intact willen houden, maar noemde het een 'goede zaak' dat de opvattingen aan het veranderen zijn.
Slootweg nam de aanwezigen mee op een reis door de geschiedenis van het schedelmeten, beginnend bij de Ladder der Natuur van Aristoteles. Sindsdien heeft de wetenschap eeuwenlang de hierarchie van levende wezens en de relatie tussen uiterlijk en karakter proberen vast te leggen.
De Maas meent dat het claimen van de Urkers schedels een voorbeeld is van cultuurregionalisme. De teruggave van menselijke resten is gemotiveerd door 'rechtzetten van dingen' als gevolg van 'the return to things' oftewel het zoeken van identiteit in de materie. Deze ontwikkeling is volgens haar de uitkomst van de 'identeitscrisis' van de moderne samenleving.
Theunissen vroeg zich op het symposium zich af of de Urkers gelukkig zijn met deze uitleg. Hij noemde Harting een 'priester van de wetenschap' die de 'waarheid' als een maatschappelijke wegwijzer beschouwde. Het idee 'wij als wetenschappers weten wat goed is voor de mensen' is van alle tijden, aldus Theunissen.
Roos legde uit dat voor hem met de teruggave van de schedels 'de cirkel eindelijk rond is'. De schedels worden herbegraven op de plek van waar ze in 1877 waarschijnlijk zijn ontvreemd.
No comments:
Post a Comment